Opis

Etyka (nie tylko) dla nastolatków

Znakomity i potrzebny projekt. Chciałoby się powiedzieć: znowu. Po raz kolejny Fundacja „ABCXXI – Cała Polska Czyta Dzieciom” udowodnia, jak atrakcyjne i ciekawe może być wychowanie przez czytanie. Piętnaście lat fundacyjnych działań nie wyczerpało kreatywności i pomysłowości osób zaangażowanych w jej prace, nie wypaliło ich zapału. Co więcej, kolejne inicjatywy wydają się „trafiać w punkt”, znakomicie odpowiadając na potrzeby dzieci, młodzieży oraz tych, którzy pragną wprowadzać młodych w świat wartości.

Tak właśnie jest w przypadku Gorzkiej czekolady – zbioru opowiadań przybliżającego nastolatkom znaczenie piętnastu wartości moralnych. Znajdziemy tu m.in. teksty na temat przyzwoitości, pokojowości, odwagi, mądrości, życzliwości, samodyscypliny, odpowiedzialności. Nad ich przygotowaniem pracowało sześciu autorów, dzięki czemu książka ma szansę zainteresować czytelników o zróżnicowanych upodobaniach literackich. Różne sposoby odbierania i opisywania świata, sprawiają, że jak u siebie poczuje się tu zarówno miłośnik fantastycznych przygód i wynalazków (wszak w gronie autorów znalazł się Andrzej Maleszka), jak i ten, kto w książkach szuka odzwierciedlenia swoich realnych, często trudnych, problemów.

Pewnie dlatego Gorzką czekoladę można przeczytać jednym tchem. Ale – bynajmniej! – nie to stanowi główny walor lektury. Ważniejsze, że treści opowiadań nie zapomina się zaraz po zamknięciu książki. Pozostają w pamięci – dzięki swej oryginalności (jak System Pawła Beręsewicza czy Genialny Pomyl Andrzeja Maleszki), nietuzinkowym bohaterom (np. Fan-fatalne zauroczenie Barbary Kosmowskiej) czy ładunkowi emocjonalnemu (m.in. Burza Katarzyny Terechowicz i Wojciecha Cesarza, Rajski ptak Katarzyny Ryrych).

O wartościach moralnych można bowiem pisać (i mówić) na wiele sposobów. Jednak w zabieganym, skomercjalizowanym świecie raczej rzadko bywają one przedmiotem rozmowy czy choćby refleksji. Oczywiście, jak to często bywa, tak i w tym przypadku, czyny znaczą więcej niż słowa. Dlatego dzieci w naturalny sposób przejmują kodeks moralny swoich rodziców – i dobrze, jeśli we własnych domach znajdują wzory godne naśladowania. Ale co z tymi, które w swoim otoczeniu nie mają moralnych autorytetów? Dla nich czekoladowe opowiadania mogą być nie tylko uzupełnieniem, uporządkowaniem codzienności, ale wręcz drogowskazami, dzięki którym odnajdą właściwą drogę.

Taki cel spełniają też definicje poszczególnych wartości, przygotowane przez panie Irenę Koźmińską oraz Elżbietę Olszewską. Autorkom udało się w zrozumiały sposób wyjaśnić każde pojęcie, a także powiązać je z innymi wartościami, podać przykłady etycznych zachowań oraz konsekwencje kierowania się daną wartością – konsekwencje odczuwalne przede wszystkim w relacjach interpersonalnych. W ten sposób abstrakcyjne idee nabierają realnych kształtów, dzięki czemu łatwiej odczytać przesłanie każdego z opowiadań i wracać do niego w chwilach codziennych czy życiowych wyborów.